มหาวิทยาลัยสวนดุสิตดำเนินพันธกิจด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ โดยมุ่งเน้นการสร้างสถาบันที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Green & Clean University) และมีความรับผิดชอบต่อระบบนิเวศทางธรรมชาติ โดยเฉพาะ “ระบบนิเวศน้ำ (aquatic ecosystems)” ซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อทั้งสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตของชุมชน มหาวิทยาลัยได้มอบหมายให้ ศูนย์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินงาน โครงการการจัดทำมาตรฐานงานและแผนบริหารความเสี่ยงเชิงปฏิบัติด้านการจัดการความปลอดภัย อนามัย และสิ่งแวดล้อม (SHE Management Standards) เพื่อเป็นกลไกในการติดตามสุขภาพของระบบนิเวศน้ำทั้งภายในและภายนอกพื้นที่มหาวิทยาลัย
การดำเนินงานตรวจวัดสุขภาพของระบบนิเวศน้ำ
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 ศูนย์สิ่งแวดล้อมได้ดำเนินการลงพื้นที่ตรวจวัดและประเมินคุณภาพน้ำในทุกพื้นที่ของมหาวิทยาลัย วิทยาเขต และศูนย์การศึกษา โดยเน้นการตรวจวัดคุณภาพน้ำทิ้ง (wastewater), น้ำอุปโภคบริโภค (domestic water), และน้ำในแหล่งธรรมชาติ (surface water)
การตรวจวัดประกอบด้วยพารามิเตอร์ทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ เช่น
- ค่าความเป็นกรด–ด่าง (pH)
- ค่าความต้องการออกซิเจนทางชีวเคมี (BOD)
- ปริมาณออกซิเจนละลายน้ำ (DO)
- ปริมาณของแข็งแขวนลอยทั้งหมด (TSS)
- การตรวจหาสารเคมีปนเปื้อน เช่น ไนเตรต ฟอสเฟต และโลหะหนัก
การดำเนินการทั้งหมดเป็นไปตามมาตรฐานกรมควบคุมมลพิษ และดำเนินการภายใต้การควบคุมของนักวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมของศูนย์สิ่งแวดล้อม ซึ่งทำหน้าที่ทั้ง เก็บตัวอย่าง (sampling), วิเคราะห์ผล (analysis) และ รายงานผลคุณภาพน้ำ (reporting) เพื่อใช้ในการประเมินสถานะของระบบนิเวศน้ำในพื้นที่มหาวิทยาลัย
การตรวจเยี่ยมและติดตามภาคสนามในศูนย์การศึกษาต่าง ๆ
ศูนย์สิ่งแวดล้อมได้ดำเนินการตรวจเยี่ยมและประเมินสถานะสิ่งแวดล้อมในศูนย์การศึกษาทั่วประเทศ เพื่อให้มั่นใจว่าการจัดการสิ่งแวดล้อมของแต่ละศูนย์สอดคล้องกับมาตรฐาน SHE และแนวทางของ Green & Clean University Policy
มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้ดำเนินการตรวจวัดคุณภาพน้ำในระบบบำบัดภายในและพื้นที่โดยรอบของมหาวิทยาลัย พร้อมทั้งจัดให้มีการประชุมหารือระหว่างคณะผู้บริหารและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อกำหนดแนวทางลดการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและเคมีของแหล่งน้ำในชุมชน นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยยังได้ดำเนินการตรวจประเมินสภาพแวดล้อมในหลายมิติ เช่น การจัดการของเสีย การจัดการน้ำเสีย และการควบคุมคุณภาพน้ำอุปโภคบริโภค เพื่อป้องกันการเกิดมลพิษทางน้ำที่อาจส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศใกล้เคียง อีกทั้งยังมีการติดตามคุณภาพน้ำในพื้นที่ปฏิบัติการและอาคารเรียนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อพัฒนามาตรการลดการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศน้ำที่อาจเกิดจากกิจกรรมทางการเรียนการสอนและการบริหารจัดการภายในมหาวิทยาลัยอย่างต่อเนื่อง
การรายงานและเผยแพร่ผลการตรวจวัด
จากรายงานประจำปี ศูนย์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ประจำปี 2567 พบว่า ศูนย์ฯ ได้ให้บริการตรวจวัดและวิเคราะห์คุณภาพสิ่งแวดล้อมรวมกว่า 1,840 ตัวอย่างน้ำ ทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัย ครอบคลุมทั้งการตรวจวัด คุณภาพน้ำทิ้ง น้ำประปา และน้ำในพื้นที่ชุ่มน้ำ
ผลการวิเคราะห์ถูกบันทึกไว้ในระบบฐานข้อมูลสิ่งแวดล้อมของมหาวิทยาลัย เพื่อใช้เป็นหลักฐานในการวางแผนและปรับปรุงมาตรการจัดการน้ำอย่างยั่งยืน
นอกจากนี้ ศูนย์สิ่งแวดล้อมยังได้เผยแพร่ผลการตรวจวัดแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น กองอาคารสถานที่ สำนักกิจการพิเศษ และหน่วยงานในศูนย์การศึกษาต่าง ๆ เพื่อใช้ประกอบการตัดสินใจด้านนโยบายสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสีเขียว (Green Infrastructure) ในระยะยาว
เปิดหน้าตามลิงค์นี้ https://envcenter.dusit.ac.th/รายงานประจำปีศูนย์สิ่ง#flipbook-df_4731/6/
ผลลัพธ์และผลกระทบเชิงบวก (Outcomes and Impacts)
การดำเนินการตรวจวัดสุขภาพของระบบนิเวศน้ำในปี พ.ศ. 2567 ของศูนย์สิ่งแวดล้อม ได้ก่อให้เกิดผลลัพธ์สำคัญในหลายด้าน ได้แก่
- ด้านสิ่งแวดล้อม (Environmental Impact): มหาวิทยาลัยสามารถตรวจจับและควบคุมมลพิษในแหล่งน้ำภายในได้อย่างทันท่วงที ลดการปนเปื้อนและการเปลี่ยนแปลงทางเคมี–ชีวภาพของน้ำ รวมถึงการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่โดยรอบ
- ด้านการบริหารจัดการ (Institutional Impact): ข้อมูลที่ได้จากการตรวจวัดถูกนำไปใช้ในการวางแผนปรับปรุงระบบบำบัดน้ำเสียและกำหนดมาตรการควบคุมคุณภาพน้ำของทุกศูนย์การศึกษา เพื่อให้สอดคล้องกับหลัก Integrated Environmental Management
- ด้านการเรียนรู้และสังคม (Educational and Social Impact): การดำเนินงานของศูนย์สิ่งแวดล้อมได้กลายเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงปฏิบัติ (Living Laboratory) สำหรับนักศึกษาและบุคลากร ช่วยส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับความสำคัญของการตรวจสุขภาพระบบนิเวศน้ำและการพัฒนาอย่างยั่งยืน
การติดตามสุขภาพของระบบนิเวศน้ำที่ดำเนินโดยศูนย์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เป็น หลักฐานเชิงประจักษ์ (Direct Evidence) ที่สะท้อนถึงบทบาทของมหาวิทยาลัยสวนดุสิตในการมีส่วนร่วมโดยตรงต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำและระบบนิเวศที่เกี่ยวข้อง การดำเนินงานนี้ไม่เพียงช่วยยกระดับคุณภาพสิ่งแวดล้อมภายในมหาวิทยาลัย แต่ยังสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อชุมชนและระบบนิเวศรอบข้างอย่างยั่งยืน สอดคล้องกับเป้าหมาย SDG 14: Life Below Waterและแนวทางของ Times Higher Education Sustainability Impact Ratings 2026 ในการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาให้เป็นศูนย์กลางของการอนุรักษ์และปกป้องสิ่งแวดล้อมทางน้ำอย่างแท้จริง