มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (Suan Dusit University: SDU) มีความมุ่งมั่นอย่างต่อเนื่องในการเป็นสถาบันอุดมศึกษาที่มีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม (environmental responsibility) และดำเนินงานตามหลักการของมหาวิทยาลัยสีเขียว (Green University) ภายใต้นโยบาย “การจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พลังงานและทรัพยากร” ที่ประกาศอย่างเป็นทางการ โดยมุ่งให้มหาวิทยาลัยเป็น “ห้องทดลองที่มีชีวิต” (living laboratory) เพื่อการเรียนรู้และการวิจัยที่นำไปสู่ความยั่งยืนของทรัพยากรธรรมชาติบนบก (sustainable land and natural resource management) นโยบายนี้ได้วางแนวทางให้หน่วยงานและบุคลากรทุกภาคส่วนดำเนินกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมอย่างถูกต้องตามกฎหมาย สร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม ส่งเสริมหลักการ 3R (Reduce, Reuse, Recycle) เพื่อจัดการของเสียอย่างมีประสิทธิภาพ ตลอดจนเพิ่มพื้นที่สีเขียวและจัดการภูมิทัศน์ตามหลักนิเวศ (eco-landscape design) เพื่อมุ่งสู่การเป็น “Clean & Green University” ที่งดงาม สะอาด และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมในทุกวิทยาเขต
จากนโยบายดังกล่าว มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้ขยายการดำเนินงานสู่การปฏิบัติจริงในระดับพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน หอมขจรฟาร์ม วิทยาเขตสุพรรณบุรี ซึ่งเป็นศูนย์การเรียนรู้เชิงเกษตรและสิ่งแวดล้อมที่มีบทบาทสำคัญในการส่งเสริมการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างยั่งยืน (sustainable land use) และการฟื้นฟูระบบนิเวศ (ecosystem restoration) ในปี พ.ศ. 2567 มหาวิทยาลัยได้จัดกิจกรรมสองโครงการสำคัญที่สะท้อนถึงการบูรณาการระหว่างนโยบายเชิงสถาบันและการปฏิบัติจริงของบุคลากรและนักศึกษา
กิจกรรมแรกคือ “การปลูกต้นยางนาเพื่อการเรียนรู้ (Hopea odorata Reforestation Project)” ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 16 ธันวาคม 2567 โดยคณะครุศาสตร์ หลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต สาขาประถมศึกษา มีอาจารย์และนักศึกษาชั้นปีที่ 1 และ 2 รวม 30 คน เข้าร่วมกิจกรรม การปลูกยางนาเป็นกิจกรรมที่มีเป้าหมายเพื่อการเรียนรู้ด้านการอนุรักษ์ป่าไม้ (forest conservation) และการฟื้นฟูพื้นที่สีเขียว (green space rehabilitation) ผ่านกระบวนการเรียนรู้เชิงประสบการณ์ (experiential learning) นักศึกษาได้ศึกษาเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ (biodiversity), การบำรุงรักษาดิน (soil fertility management), และบริการของระบบนิเวศ (ecosystem services) จากการลงมือปฏิบัติจริงในพื้นที่ กิจกรรมนี้ไม่เพียงเสริมสร้างทักษะทางวิชาการเท่านั้น แต่ยังปลูกฝังแนวคิด “ปลูกป่าในใจคน” เพื่อสร้างพลเมืองรุ่นใหม่ที่มีจิตสำนึกต่อสิ่งแวดล้อมและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติบนบก
กิจกรรมที่สองคือ “โครงการปลูกหญ้าแฝกเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (Vetiver Grass Planting for Soil and Water Conservation)” ซึ่งจัดขึ้นเมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม 2567 เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 72 พรรษา กิจกรรมนี้มุ่งเน้นการฟื้นฟูดินและอนุรักษ์น้ำ (soil and water conservation) ตามแนวพระราชดำริของในหลวงรัชกาลที่ 9 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับประโยชน์ของหญ้าแฝกในการป้องกันการพังทลายของหน้าดิน (erosion control), การกักเก็บความชื้นในดิน (moisture retention), และการเสริมสร้างความอุดมสมบูรณ์ของพื้นที่เกษตร (land productivity enhancement) การปลูกหญ้าแฝกจึงเป็นการใช้เทคนิคธรรมชาติในการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรม (land rehabilitation) ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายของ SDG 15 ในการรักษาความสมดุลของระบบนิเวศบนบก
กิจกรรมทั้งสองนี้เกิดขึ้นภายใต้กรอบแนวคิด “มหาวิทยาลัยเป็นห้องเรียนแห่งการเรียนรู้สิ่งแวดล้อม (University as a Living Laboratory for Sustainable Development)” ที่มหาวิทยาลัยสวนดุสิตให้ความสำคัญ โดยเปิดโอกาสให้ทั้งนักศึกษา บุคลากร และชุมชนโดยรอบเข้ามามีส่วนร่วม (community engagement) ในการเรียนรู้และปฏิบัติจริงเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรดิน ป่าไม้ และพื้นที่สีเขียว การมีส่วนร่วมดังกล่าวช่วยให้เกิดการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างมหาวิทยาลัยและชุมชน และสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืนในระดับท้องถิ่น
ผลการดำเนินงานเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงการบูรณาการระหว่างนโยบายสิ่งแวดล้อมของมหาวิทยาลัยกับการปฏิบัติจริงที่มีผลลัพธ์ต่อระบบนิเวศ (ecosystem impact) และความตระหนักรู้ของผู้เรียนและชุมชนในพื้นที่ การส่งเสริมการปลูกต้นไม้และหญ้าแฝกไม่เพียงช่วยเพิ่มพื้นที่สีเขียวและความชุ่มชื้นในพื้นที่การเรียนรู้ของมหาวิทยาลัยเท่านั้น แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนาสู่ “มหาวิทยาลัยสะอาดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (Clean & Green University)” ตามเป้าหมายของนโยบายการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พลังงานและทรัพยากร ที่มุ่งสู่การใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่าและยั่งยืน
ดังนั้น การดำเนินกิจกรรมภายใต้ตัวชี้วัด SDG 15.2.1 ในปี 2567 ของมหาวิทยาลัยสวนดุสิต จึงสะท้อนถึงการดำเนินงานด้าน forest conservation, land restoration, biodiversity protection, environmental education, sustainable ecosystem management และ community outreach อย่างเป็นรูปธรรม อันเป็นแบบอย่างของการพัฒนาสิ่งแวดล้อมในระดับอุดมศึกษา ที่บูรณาการนโยบายระดับสถาบันเข้ากับการปฏิบัติจริงในพื้นที่ เพื่อส่งเสริมการใช้ที่ดินอย่างยั่งยืนและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติบนบกให้คงอยู่ต่อไปอย่างมั่นคงและยั่งยืน
แหล่งที่มา