มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (Suan Dusit University: SDU) ดำเนินงานส่งเสริมการเรียนรู้และสร้างความตระหนักด้านระบบนิเวศ (wild flora and fauna education) อย่างต่อเนื่อง โดยใช้พื้นที่ “หอมขจรฟาร์ม วิทยาเขตสุพรรณบุรี” เป็นศูนย์กลางของการเรียนรู้เชิงปฏิบัติจริงด้านเกษตรปลอดภัย การอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวคิด BCG Economy (Bio-Circular-Green Economy) ซึ่งมุ่งเน้นการเรียนรู้ผ่านประสบการณ์จริงและการมีส่วนร่วมของชุมชน
ในปี 2567 สถาบันวิจัยและพัฒนาและโรงเรียนสาธิตละอออุทิศ ได้จัด กิจกรรมการเรียนรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศบนบกและความหลากหลายทางชีวภาพกว่า 20 กิจกรรม ครอบคลุมทั้งกลุ่มนักเรียน นักศึกษา ครู เกษตรกร หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และประชาชนจากหลายจังหวัดทั่วประเทศ รวมผู้เข้าร่วมกว่า 8,000 คนตลอดปี
หนึ่งในกิจกรรมหลักคือ โครงการหอมขจรโมเดล (Hom Khajorn Model) ซึ่งจัดอบรมและศึกษาดูงานในหัวข้อ “เกษตรปลอดภัยตามมาตรฐาน GAP และการปลูกพืชด้วยเทคโนโลยีสมาร์ทฟาร์ม” ณ หอมขจรฟาร์ม โดยมีฐานการเรียนรู้เกี่ยวกับระบบนิเวศของพืช สัตว์ และสิ่งแวดล้อมในพื้นที่เกษตร ผู้เข้าร่วมจากหลายจังหวัด เช่น ภูเก็ต กระบี่ สมุทรปราการ และสุพรรณบุรี ได้เรียนรู้การปลูกเมลอน มะเขือเทศ และผักสลัด ในโรงเรือนอัจฉริยะ รวมทั้งการดูแลพันธุ์ไม้ท้องถิ่นหายากในแปลง อพ.สธ. (Plant Genetic Conservation Project under the Royal Initiative of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn) ซึ่งสะท้อนการเชื่อมโยงระหว่าง การศึกษา เกษตรยั่งยืน และการอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ
อีกหนึ่งกิจกรรมสำคัญคือ โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการ “การผลิตปุ๋ยและวัสดุปลูกตามแนวทางเกษตรปลอดภัย” จัดขึ้นเพื่อส่งเสริมการใช้ทรัพยากรชีวภาพในท้องถิ่นและลดการพึ่งพาปุ๋ยเคมี ผู้เข้าอบรม 100 คน ได้เรียนรู้สูตรการผลิตปุ๋ย 5 สูตร และวัสดุปลูก 5 สูตร โดยนำองค์ความรู้ไปใช้จริงในแปลงเกษตรของตน กิจกรรมนี้ช่วยส่งเสริมการอนุรักษ์ดิน น้ำ และระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน
ในมิติของการเรียนรู้เชิงสิ่งแวดล้อมสำหรับเยาวชน คณะครุศาสตร์ได้บูรณาการกิจกรรม “การปลูกจิตสำนึกรักทรัพยากรธรรมชาติ” เข้ากับการเรียนการสอนของนักศึกษาหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต โดยให้นักศึกษาชั้นปีที่ 1 เข้าร่วมการเรียนรู้การปลูกผักสวนครัวและการผลิตปุ๋ยหมัก ณ หอมขจรฟาร์ม กิจกรรมดังกล่าวช่วยเสริมทักษะการทำงานกลุ่ม ความรับผิดชอบ และการเรียนรู้ผ่านการลงมือทำ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของ การศึกษาเพื่อความยั่งยืน (Education for Sustainable Development)
นอกจากนี้ ยังมีการจัดกิจกรรมการเรียนรู้นอกห้องเรียนให้กับนักเรียนโรงเรียนสาธิตละอออุทิศ ตั้งแต่ระดับอนุบาล ถึง ประถมศึกษา ในรูปแบบ “ฐานเรียนรู้ระบบนิเวศและพืชท้องถิ่น” เด็กๆ ได้เรียนรู้การปลูกผัก ผสมดิน ทำปุ๋ยหมัก และสังเกตพันธุ์ไม้หายากในแปลง อพ.สธ. เช่น มะพูด มะสัง มะตาด และลำดวน รวมทั้งกิจกรรม “Walk Rally ตามหาผลไม้ท้องถิ่น” ซึ่งส่งเสริมการเรียนรู้เกี่ยวกับ ความหลากหลายของพืชและสัตว์ในระบบนิเวศท้องถิ่น (biodiversity awareness) ผ่านประสบการณ์ที่สนุกและสร้างสรรค์
โครงการ “มินิฟาร์ม ปตท.สผ. โครงการสุพรรณบุรี” เป็นอีกกิจกรรมที่ขยายผลสู่โรงเรียนในจังหวัดสุพรรณบุรี โดยมหาวิทยาลัยร่วมกับบริษัท ปตท.สผ. อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด สร้างต้นแบบ Mini Farm สำหรับการเรียนรู้เกษตรปลอดภัยและการจัดการฟาร์มอัจฉริยะ นักเรียนและครูในโรงเรียนเครือข่าย จำนวน 150 คน ได้เรียนรู้การปลูกพืชในโรงเรือน เช่น เมลอน มะเขือเทศเชอร์รี่ และผักสลัด ซึ่งช่วยปลูกฝังทักษะด้านการดูแลพืช การจัดการน้ำ และการอนุรักษ์ระบบนิเวศในระดับโรงเรียนและชุมชน
อีกทั้งมหาวิทยาลัยยังดำเนินกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติ “ปลูกหญ้าแฝกเพื่ออนุรักษ์ดินและน้ำ” เพื่อฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ โดยมีบุคลากร นักเรียน นักศึกษา และประชาชนเข้าร่วมกว่า 30 คน กิจกรรมนี้มีทั้งความหมายเชิงวัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม สะท้อนถึงการใช้การศึกษาเป็นเครื่องมือในการสร้าง จิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม (environmental stewardship) และ การมีส่วนร่วมของชุมชน (community participation)
นอกจากการเรียนรู้ภาคสนาม มหาวิทยาลัยสวนดุสิตยังได้พัฒนา หลักสูตรการเรียนรู้เกษตรปลอดภัยตามแนวคิด BCGจำนวน 1 หลักสูตร และสื่อ e-Learning 12 บทเรียน บนเว็บไซต์ http://rspg.dusit.ac.th และ https://www.d-course.com/เพื่อให้ครู นักเรียน และประชาชนสามารถเข้าถึงองค์ความรู้ด้าน ecosystem education และ biodiversity learning ได้อย่างต่อเนื่องในรูปแบบดิจิทัล
จากกิจกรรมทั้งหมดนี้ มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้ใช้การศึกษาเป็นกลไกสำคัญในการเชื่อมโยง คน ชุมชน และธรรมชาติ เข้าด้วยกัน ผ่านกระบวนการเรียนรู้เชิงระบบนิเวศที่เน้นการลงมือปฏิบัติจริง การเรียนรู้จากพื้นที่ และการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นนักเรียน นักศึกษา ครู เกษตรกร หรือองค์กรท้องถิ่น ทุกคนได้รับทั้งความรู้ ประสบการณ์ และแรงบันดาลใจในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมรอบตัว
ด้วยแนวทางนี้ มหาวิทยาลัยสวนดุสิตจึงเป็นแบบอย่างของสถาบันอุดมศึกษาที่มุ่งมั่นในการจัดการเรียนรู้เพื่อ การอนุรักษ์ระบบนิเวศ (Ecosystem Conservation Education) และ ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity Awareness) โดยมีเป้าหมายสูงสุดคือการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างสมดุลและยั่งยืน