มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (Suan Dusit University: SDU) ดำเนินการภายใต้กรอบแนวคิดของ โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.–มสด.) ซึ่งเป็นนโยบายหลักเชิงสถาบันในการส่งเสริม การใช้ การอนุรักษ์ และการฟื้นฟูที่ดินและระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน (Sustainable Use, Conservation and Restoration of Terrestrial Ecosystems) กรอบแนวคิดนี้สะท้อนถึงพันธกิจของมหาวิทยาลัยในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ฟื้นฟูพื้นที่เสื่อมโทรม และใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างรู้คุณค่า เพื่อให้เกิดความสมดุลระหว่างระบบนิเวศ สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาที่ยั่งยืน
รากฐานของกรอบแนวคิด อพ.สธ.–มสด. ยึดตามพระราชดำริ “รักษา–ฟื้นฟู–ใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน (Conserve–Restore–Utilize Sustainably)” ซึ่งมุ่งเน้นให้การจัดการที่ดินและทรัพยากรธรรมชาติเป็นไปตามหลักของ การใช้ที่ดินอย่างยั่งยืน (sustainable land use) ควบคู่ไปกับ การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ (biodiversity conservation) และ การฟื้นฟูระบบนิเวศบนบก (ecosystem restoration) มหาวิทยาลัยได้บูรณาการองค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และการมีส่วนร่วมของชุมชน เพื่อบริหารจัดการพื้นที่ในลักษณะที่รักษาความสมดุลของธรรมชาติและสร้างประโยชน์ทางการศึกษาและการวิจัยได้อย่างยั่งยืน
ในด้าน นโยบายการใช้และฟื้นฟูที่ดิน (SDG 15.3.1) มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้ดำเนินการจัดการพื้นที่สีเขียวและพื้นที่ทางเกษตรในวิทยาเขตสุพรรณบุรีให้เป็นแหล่งเรียนรู้เชิงระบบนิเวศ (Learning Ecosystem) โดยมีกิจกรรมสำคัญ เช่น การสำรวจและเก็บรวบรวมข้อมูลพันธุกรรมพืชในพื้นที่มหาวิทยาลัย การจัดทำฐานข้อมูลทรัพยากรชีวภาพ (Biodiversity Database) และการปลูกพืชอนุรักษ์ท้องถิ่นที่ใกล้สูญพันธุ์ รวมถึงการปลูกหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ (Soil and Water Conservation) เพื่อฟื้นฟูพื้นที่เสื่อมโทรมให้กลับมามีความอุดมสมบูรณ์ โครงการเหล่านี้สะท้อนถึงการบริหารจัดการที่ดินที่ไม่เพียงอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม แต่ยังสร้างคุณค่าทางการศึกษาและสังคม
นอกจากนี้ กรอบแนวคิด อพ.สธ.–มสด. ยังครอบคลุม นโยบายการอนุรักษ์และปกป้องพันธุ์พืชและสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในบัญชีเฝ้าระวัง (SDG 15.3.2) โดยมหาวิทยาลัยได้ดำเนินการสำรวจและจัดทำฐานข้อมูลพันธุ์ไม้พื้นถิ่นที่หายากและมีความสำคัญทางนิเวศ ซึ่งบางชนิดจัดอยู่ในบัญชีรายชื่อพืชอนุรักษ์ของประเทศไทยและสอดคล้องกับกลุ่มพันธุ์ในบัญชี IUCN Red List of Threatened Species เช่น มะพูด (Elaeocarpus hygrophilus), มะตาด (Dillenia indica) และ ลำดวน (Melodorum fruticosum) พันธุ์ไม้เหล่านี้ได้รับการปลูก รักษา และขยายพันธุ์ในพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ของมหาวิทยาลัย เพื่อเป็นทั้งแหล่งอนุรักษ์พันธุ์และแหล่งเรียนรู้ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ (biodiversity learning site) การดำเนินงานดังกล่าวแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของมหาวิทยาลัยในการเฝ้าระวัง ดูแล และปกป้องพันธุ์ไม้หายากภายในพื้นที่ดำเนินงานของมหาวิทยาลัยอย่างต่อเนื่อง
ในขณะเดียวกัน มหาวิทยาลัยยังให้ความสำคัญกับ นโยบายลดผลกระทบจากพันธุ์ต่างถิ่น (SDG 15.3.3 Alien Species Impact Reduction) ภายใต้กรอบแนวคิด อพ.สธ.–มสด. ได้กำหนดแนวทางให้ใช้เฉพาะพันธุ์ไม้พื้นถิ่นในการปลูกในพื้นที่สีเขียวและการปรับภูมิทัศน์ของมหาวิทยาลัย เพื่อป้องกันผลกระทบจากพันธุ์ต่างถิ่นที่อาจรุกล้ำหรือทำลายระบบนิเวศดั้งเดิม นโยบายนี้มีเป้าหมายเพื่อลดความเสี่ยงจากการกระจายพันธุ์ของพืชหรือสิ่งมีชีวิตต่างถิ่นที่อาจส่งผลเสียต่อความสมดุลของธรรมชาติ และสร้างภูมิทัศน์ที่เกื้อหนุนต่อความหลากหลายทางชีวภาพของพืชท้องถิ่น (native biodiversity enhancement) มหาวิทยาลัยได้จัดทำแผนการจัดการพื้นที่สีเขียวที่คำนึงถึงความเชื่อมโยงของระบบนิเวศ (habitat connectivity) และการฟื้นฟูความหลากหลายของพันธุ์ไม้ท้องถิ่น เพื่อให้พื้นที่ของมหาวิทยาลัยเป็นแบบอย่างของ “ระบบนิเวศบนมหาวิทยาลัยที่ยั่งยืน (Sustainable Campus Ecology)”
กรอบแนวคิด อพ.สธ.–มสด. ยังให้ความสำคัญกับ การมีส่วนร่วมของชุมชนและเครือข่ายภาคส่วนต่าง ๆ (community participation and multi-sectoral collaboration) โดยมหาวิทยาลัยได้สร้างความร่วมมือระหว่างหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน สถาบันการศึกษา และชุมชนท้องถิ่น เพื่อร่วมกันดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์ ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติอย่างรู้คุณค่า กิจกรรมการปลูกป่า การฟื้นฟูแหล่งน้ำ และการพัฒนาแปลงอนุรักษ์พันธุ์ไม้ ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ซึ่งช่วยเสริมสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมและการเป็นพลเมืองที่รับผิดชอบต่อธรรมชาติ (environmental stewardship)
โดยสรุป กรอบแนวคิดของโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (อพ.สธ.–มสด.) ถือเป็นนโยบายเชิงยุทธศาสตร์ของมหาวิทยาลัยสวนดุสิตที่ครอบคลุมทั้ง การใช้ การอนุรักษ์ การฟื้นฟู และการคุ้มครองระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน มหาวิทยาลัยได้ผสานแนวคิดด้านวิทยาศาสตร์ การศึกษา และการมีส่วนร่วมของชุมชน เพื่อสร้างแบบอย่างของ การบริหารจัดการที่ดินและสิ่งแวดล้อมเชิงบูรณาการ (Integrated Sustainable Land Management) ที่สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนข้อที่ 15 (SDG 15: Life on Land) นโยบายนี้จึงไม่เพียงเป็นกรอบการทำงานภายในมหาวิทยาลัยเท่านั้น แต่ยังเป็น “ต้นแบบแห่งความยั่งยืน” ที่สะท้อนให้เห็นถึงความรับผิดชอบของสถาบันอุดมศึกษาในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และการส่งต่อความอุดมสมบูรณ์ของระบบนิเวศให้ดำรงอยู่ร่วมกับสังคมไทยอย่างสมดุลและยั่งยืนในอนาคต