มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (Suan Dusit University: SDU) ดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมภายใต้กรอบ “นโยบายการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พลังงาน และทรัพยากร” ซึ่งประกาศใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2565 เพื่อเป็นแนวทางหลักในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติ การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาอย่างยั่งยืนของมหาวิทยาลัย นโยบายฉบับนี้สะท้อนเจตนารมณ์ของมหาวิทยาลัยในการเป็น “มหาวิทยาลัยสีเขียว (Green University)” และ “ห้องเรียนธรรมชาติแห่งความยั่งยืน (Living Laboratory for Sustainability)” ที่ผสานการเรียนรู้ การวิจัย และการปฏิบัติจริงเข้ากับการอนุรักษ์ระบบนิเวศบนบกและความหลากหลายทางชีวภาพ
เปิดหน้าประกาศตามลิงค์ https://sdg.dusit.ac.th/wp-content/uploads/2023/10/Announcement-of-Environmental-Quality-Management-Policy.pdf
การอนุรักษ์และการเฝ้าระวังพันธุ์พืชที่มีความสำคัญทางนิเวศ (Policy for Monitoring and Protecting Conservation Species)
นโยบายดังกล่าวระบุให้มหาวิทยาลัยดำเนินการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อม พลังงาน และทรัพยากรให้เป็นไปตาม กฎหมาย มาตรฐาน และข้อกำหนดของรัฐ รวมถึงกำหนดแนวทางในการ รักษาและพัฒนาพื้นที่สีเขียว (green area management)และ จัดภูมิทัศน์เชิงนิเวศ (ecological landscaping) เพื่อสนับสนุนการอนุรักษ์พันธุ์พืชท้องถิ่นและพันธุ์พืชที่อยู่ในบัญชีเฝ้าระวังหรือมีความสำคัญทางนิเวศ
ภายใต้กรอบนโยบายนี้ มหาวิทยาลัยได้ดำเนินโครงการและกิจกรรมที่ส่งเสริมการอนุรักษ์พันธุ์พืชหายากในระดับประเทศ ภายใต้ความร่วมมือกับ โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.–มสด.) ซึ่งเป็นโครงการหลักในการรวบรวมพันธุกรรมพืช การปลูกอนุรักษ์ และการขยายพันธุ์ไม้ท้องถิ่นที่มีคุณค่าทางชีวภาพ เช่น มะพูด (Elaeocarpus hygrophilus), มะตาด (Dillenia indica), และลำดวน (Melodorum fruticosum) ซึ่งบางชนิดถูกจัดให้อยู่ในบัญชี IUCN Red List of Threatened Species และบัญชีพรรณไม้อนุรักษ์ของประเทศไทย การดำเนินงานเหล่านี้แสดงถึงการบูรณาการระหว่างนโยบายสิ่งแวดล้อมของมหาวิทยาลัยกับพันธกิจด้านการอนุรักษ์พันธุ์พืชที่มีความสำคัญระดับนานาชาติ
นอกจากนี้ นโยบายยังมุ่งสร้าง ระบบเฝ้าระวังและติดตามความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่มหาวิทยาลัย (biodiversity monitoring system) โดยมอบหมายให้หน่วยงานภายใน เช่น สถาบันวิจัยและพัฒนา และศูนย์สิ่งแวดล้อมของมหาวิทยาลัย เป็นผู้ดำเนินการสำรวจและรายงานผลการเปลี่ยนแปลงของพืชและสิ่งมีชีวิตในพื้นที่เป็นประจำ เพื่อป้องกันผลกระทบจากการใช้พื้นที่และรักษาสมดุลของระบบนิเวศในระยะยาว
นโยบายการลดผลกระทบจากพันธุ์ต่างถิ่นและการจัดภูมิทัศน์เชิงนิเวศ (Policy for Alien Species Impact Reduction)
นอกจากการอนุรักษ์พันธุ์พืชพื้นถิ่นแล้ว นโยบายของมหาวิทยาลัยยังระบุให้มีการดำเนินงานเพื่อลดผลกระทบจาก พันธุ์ต่างถิ่น (alien species) ซึ่งอาจรุกล้ำหรือทำลายสมดุลของระบบนิเวศในพื้นที่ โดยกำหนดแนวทางให้ทุกหน่วยงานในมหาวิทยาลัยดำเนินการ จัดภูมิทัศน์ตามหลักการเชิงนิเวศ (ecological landscaping) และให้ความสำคัญกับการปลูกพันธุ์ไม้พื้นถิ่น (native species) แทนการใช้พันธุ์ต่างถิ่นที่มีลักษณะรุกราน
แนวทางนี้สอดคล้องกับกิจกรรมของมหาวิทยาลัยที่ดำเนินการร่วมกับชุมชนในพื้นที่ เช่น โครงการฟื้นฟูพื้นที่สีเขียวและการปลูกต้นไม้ท้องถิ่นในเขตวิทยาเขตสุพรรณบุรี และกิจกรรมปลูกต้นไม้ในโครงการ “รักป่า รักษ์โลก” ซึ่งเป็นการสร้างความร่วมมือระหว่างนักศึกษา บุคลากร และประชาชนในท้องถิ่น เพื่อฟื้นฟูระบบนิเวศและลดการแพร่กระจายของพันธุ์พืชต่างถิ่นที่อาจส่งผลกระทบต่อความหลากหลายทางชีวภาพ
มหาวิทยาลัยสวนดุสิตยังได้พัฒนากระบวนการจัดการพื้นที่สีเขียวให้มี ความเชื่อมโยงทางนิเวศ (habitat connectivity)เพื่อให้พันธุ์พืชและสัตว์ท้องถิ่นสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปลอดภัย และเพื่อให้พื้นที่มหาวิทยาลัยเป็นแหล่งเรียนรู้เชิงสิ่งแวดล้อมที่ส่งเสริม การอยู่ร่วมกันระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ (coexistence between people and nature)
ระบบการกำกับติดตามและการพัฒนานโยบายอย่างต่อเนื่อง (Monitoring and Policy Review)
นโยบายสิ่งแวดล้อมฉบับนี้ถูกกำหนดให้มีการทบทวนและประเมินผลทุก 5 ปี โดยคณะกรรมการบริหารสิ่งแวดล้อมและพลังงานของมหาวิทยาลัย เพื่อให้มั่นใจว่านโยบายยังคงสอดคล้องกับบริบททางสิ่งแวดล้อมของประเทศและสากล นับตั้งแต่ประกาศในปี พ.ศ. 2565 นโยบายดังกล่าวยังคงอยู่ในระยะเวลาที่กำหนดตามเกณฑ์การประเมิน (2021–2025) และเผยแพร่ต่อสาธารณะผ่านเว็บไซต์ของมหาวิทยาลัย เพื่อให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องสามารถเข้าถึงข้อมูลได้อย่างโปร่งใส
“นโยบายการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พลังงาน และทรัพยากรของมหาวิทยาลัยสวนดุสิต (พ.ศ. 2565)”
ถือเป็น หลักฐานเชิงนโยบายโดยตรง (Direct Policy Evidence) ที่ครอบคลุมทั้ง
- การอนุรักษ์และการเฝ้าระวังพันธุ์พืชที่มีความสำคัญทางนิเวศ (Monitoring and Protecting Conservation Species) และ
- การลดผลกระทบจากพันธุ์ต่างถิ่นภายในพื้นที่มหาวิทยาลัย (Alien Species Impact Reduction)
นโยบายนี้ไม่เพียงกำหนดแนวทางการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึง ความรับผิดชอบต่อระบบนิเวศ (ecosystem protection) และ การสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม (environmental stewardship) ให้แก่นักศึกษาและบุคลากรทุกระดับ ทั้งยังเป็นนโยบายที่ประกาศใช้และทบทวนในช่วงปี 2021–2025 ตามเกณฑ์การประเมินของ THE Sustainability Impact Ratings 2026
เอกสารอ้างอิง