ในยุคที่โลกกำลังเผชิญกับ วิกฤติอาหาร (global food crisis) และปัญหา ขยะอาหาร (food waste) ที่เพิ่มสูงขึ้นทุกปี คำถามสำคัญคือ เราจะกินอย่างไรให้พอดีและไม่สร้างภาระต่อโลก ขณะเดียวกัน ประเทศไทยยังเผชิญกับปัญหาสุขภาพที่เกิดจาก โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (non-communicable diseases – NCDs) เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคอ้วน ที่มีรากเหง้ามาจากพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสม เหล่านี้สะท้อนว่าการกินไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของความอิ่มท้อง แต่ยังเชื่อมโยงกับทั้ง ความมั่นคงทางโภชนาการ (nutrition security) สุขภาพ เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อม
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต โดยศูนย์สิ่งแวดล้อม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จึงได้ริเริ่มโครงการ “กินอย่างไรให้คุ้มค่า (Sustainable Eating)” เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินของนักศึกษาและบุคลากรให้เหมาะสมและยั่งยืน กิจกรรมภายใต้โครงการประกอบด้วยการอบรม เวิร์กช็อป และการสำรวจพฤติกรรมการบริโภค โดยมุ่งเน้น การลดการสูญเสียและขยะอาหาร (food loss & waste reduction) และการสร้าง ระบบการบริโภคและการผลิตที่ยั่งยืน (sustainable consumption and production systems) ซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของ SDG 12
กิจกรรมดังกล่าวได้รับการตอบรับอย่างกว้างขวาง โดยมีผู้เข้าร่วมกว่า 703 คน มากกว่าเป้าหมายที่ตั้งไว้ถึงสามเท่า สะท้อนถึงความตื่นตัวและการมีส่วนร่วมของชุมชนมหาวิทยาลัย ข้อมูลที่เก็บจากบุคลากร 340 คน และนักศึกษา 331 คนรวม 671 คน พบว่า ผู้เข้าร่วมมีแนวโน้มปรับพฤติกรรมไปในทางที่ยั่งยืนมากขึ้น เช่น 47.39% เลือกซื้ออาหารเท่าที่สามารถรับประทานหมด และ 44.71% เลือกอาหารที่แน่ใจว่าสามารถกินหมดได้ทั้งหมด ตัวเลขเหล่านี้ไม่เพียงสะท้อนความรู้ที่ได้รับ แต่ยังเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ของ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม (behavioral change) ที่วัดผลได้จริง
สิ่งที่โครงการมุ่งหวังไม่ใช่เพียงตัวเลข แต่คือการสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงคุณภาพ ผู้เข้าร่วมหลายคนตระหนักว่าการกินอย่างมีสติไม่เพียงช่วยประหยัดค่าใช้จ่าย แต่ยังช่วยลด คาร์บอนฟุตพริ้นท์ (carbon footprint reduction) ที่เกิดจากการทิ้งอาหารโดยไม่จำเป็น กิจกรรม “Green Eating รักษ์โลก ไร้โรค” และการแจกพืชผักสวนครัวให้ผู้เข้าร่วมเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้ความรู้สามารถนำไปปฏิบัติจริง หลายคนเริ่มปลูกผักเองที่บ้านหรือเปลี่ยนพฤติกรรมการซื้ออาหารอย่างรับผิดชอบ สิ่งเหล่านี้เป็นตัวอย่างของการสร้าง ความตระหนักด้านสภาพภูมิอากาศ (climate awareness) และการลดผลกระทบจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (greenhouse gas emissions) ตามเป้าหมาย SDG 13: Climate Action
ผลลัพธ์ของโครงการจึงชัดเจนในหลายมิติ ทั้งในด้านสุขภาพที่ช่วยลดความเสี่ยงจากโรคไม่ติดต่อ (SDG 3: Good Health and Well-Being) ในด้านสิ่งแวดล้อมที่ช่วยจัดการขยะอาหารและใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ (SDG 12: Responsible Consumption and Production) และในด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (SDG 13: Climate Action) กล่าวได้ว่า โครงการนี้ไม่ใช่เพียงกิจกรรมเชิงรณรงค์ แต่เป็นการสร้างรากฐานของ ระบบอาหารยั่งยืน (sustainable food systems) ที่สามารถต่อยอดไปสู่การกำหนดนโยบายด้านอาหารและสิ่งแวดล้อมในระดับสถาบัน
โครงการ “กินอย่างไรให้คุ้มค่า” จึงเป็นกรณีตัวอย่างของการบูรณาการ สุขภาพ สิ่งแวดล้อม และการศึกษา ที่จับต้องได้ ทั้งจากหลักฐานเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ และสะท้อนถึงบทบาทของมหาวิทยาลัยสวนดุสิตในการขับเคลื่อนสังคมไปสู่ความยั่งยืน ผ่านการเลือกอาหารที่ดีต่อกาย ดีต่อใจ และดีต่อโลกไปพร้อมกัน
