มหาวิทยาลัยสวนดุสิตตระหนักถึงบทบาทสำคัญของสถาบันอุดมศึกษาในการปลูกฝังแนวคิดและพฤติกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะ ทรัพยากรน้ำและระบบนิเวศทางทะเล (Aquatic and Marine Ecosystems) ซึ่งเป็นทรัพยากรสำคัญต่อเศรษฐกิจและคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ชายฝั่งภาคใต้ของประเทศไทย เพื่อสนับสนุนการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างรับผิดชอบและยั่งยืน มหาวิทยาลัยจึงได้พัฒนา หลักสูตรอบรมมัคคุเทศก์เฉพาะภูมิภาค (ภาคใต้) รุ่นที่ 3 ภาษาอังกฤษ ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 26–27 ตุลาคม พ.ศ. 2567 ณ จังหวัดพัทลุงและจังหวัดนครศรีธรรมราช ภายใต้การดำเนินงานของศูนย์การศึกษาตรัง
การพัฒนาองค์ความรู้เพื่อการดูแลทรัพยากรน้ำและระบบนิเวศอย่างรับผิดชอบ
กิจกรรมอบรมดังกล่าวมุ่งเน้นให้ผู้เข้าอบรมได้ศึกษาและฝึกประสบการณ์ด้าน การท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ (Nature-based Tourism) และ การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม (Cultural Tourism) โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีความเกี่ยวข้องกับระบบนิเวศน้ำ เช่น แหล่งท่องเที่ยวทางทะเล ชายฝั่ง พื้นที่ชุ่มน้ำ และแหล่งน้ำจืดภายในชุมชน วิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิจากมหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การจัดการของเสียจากกิจกรรมการท่องเที่ยว การบริหารจัดการแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และการสร้างความเข้าใจต่อบทบาทของมัคคุเทศก์ในฐานะ “ผู้พิทักษ์สิ่งแวดล้อมทางน้ำ (Aquatic Stewardship Leaders)”
หลักสูตรนี้ได้รับการออกแบบให้ผู้เข้าอบรมได้ฝึกทักษะทั้งเชิงทฤษฎีและภาคสนาม เช่น การสังเกตระบบนิเวศทางน้ำ การประเมินผลกระทบของกิจกรรมท่องเที่ยวต่อสิ่งแวดล้อม การจัดการขยะในพื้นที่ท่องเที่ยว การสื่อสารกับนักท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ และการวางแผนเส้นทางท่องเที่ยวที่ลดการรบกวนต่อแหล่งน้ำธรรมชาติ โดยมุ่งเน้นให้ผู้เข้าอบรมเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ เพื่อให้สามารถประยุกต์ใช้ความรู้ดังกล่าวในอาชีพมัคคุเทศก์ได้อย่างยั่งยืน
การส่งเสริมแนวคิดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรน้ำอย่างรู้คุณค่า
หลักสูตรอบรมมัคคุเทศก์เฉพาะภูมิภาค (ภาคใต้) รุ่นที่ 3 มีจุดมุ่งหมายสำคัญในการสร้างมัคคุเทศก์ที่มีจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะเรื่อง การจัดการน้ำและระบบนิเวศทางทะเล (Marine and Freshwater Stewardship) ผู้เข้าอบรมได้รับการปลูกฝังแนวคิด การใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า (Responsible Water Use) และการดูแลรักษาทรัพยากรน้ำให้คงอยู่อย่างยั่งยืน (Sustainable Water Resource Management) ผ่านกิจกรรมการเรียนรู้เชิงบูรณาการ ทั้งในรูปแบบการบรรยาย การลงพื้นที่ และการอภิปรายเชิงปฏิบัติการ
ผู้เข้าอบรมได้รับความรู้เกี่ยวกับการสื่อสารเชิงบวกกับนักท่องเที่ยว เพื่อส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมการท่องเที่ยวอย่างรับผิดชอบ เช่น การไม่ทิ้งขยะลงแหล่งน้ำ การไม่ทำลายแนวปะการังหรือสิ่งมีชีวิตในทะเล และการสนับสนุนกิจกรรมอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำร่วมกับชุมชนท้องถิ่น นอกจากนี้ หลักสูตรยังบูรณาการแนวคิด Sustainable Tourism Management และ Community-based Conservation เพื่อสร้างสมดุลระหว่างมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ผ่านการส่งเสริมให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาแหล่งน้ำและทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง
ผลลัพธ์และผลกระทบของโครงการ
การดำเนินงานภายใต้หลักสูตรอบรมนี้ส่งผลให้มหาวิทยาลัยสวนดุสิตสามารถขับเคลื่อนการสร้าง วัฒนธรรมการดูแลทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน (Aquatic Stewardship Culture) ได้อย่างเป็นรูปธรรม ผ่านการเรียนรู้เชิงปฏิบัติที่เชื่อมโยงการศึกษา การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และการมีส่วนร่วมของชุมชนเข้าด้วยกัน กิจกรรมนี้ไม่เพียงมุ่งผลิตมัคคุเทศก์ที่มีความรู้ความสามารถทางวิชาชีพเท่านั้น แต่ยังส่งเสริมให้ผู้เข้าอบรมตระหนักถึงความสำคัญของ การอนุรักษ์ระบบนิเวศน้ำ (Aquatic and Marine Ecosystem Conservation) และ การใช้ทรัพยากรน้ำอย่างรู้คุณค่า (Responsible Water Use) เพื่อสร้างสมดุลระหว่างการพัฒนาเศรษฐกิจการท่องเที่ยวกับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม
ในด้านสิ่งแวดล้อม โครงการนี้ได้ปลูกฝังแนวคิด การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ (Sustainable Tourism Practices) และ การปกป้องระบบนิเวศ (Ecosystem Protection) ให้ผู้เข้าอบรมเข้าใจถึงความสัมพันธ์ระหว่างกิจกรรมการท่องเที่ยวกับระบบนิเวศน้ำ ทั้งในพื้นที่ชายฝั่งและพื้นที่ชุ่มน้ำของภาคใต้ ผู้เข้าอบรมได้เรียนรู้วิธีการประเมินผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมของกิจกรรมท่องเที่ยว รวมถึงการจัดการของเสีย การป้องกันมลพิษทางน้ำ และการลดการรบกวนต่อสิ่งมีชีวิตในแหล่งน้ำ ซึ่งเป็นทักษะที่สอดคล้องกับแนวทางของ การอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ (Biodiversity Conservation)
ในด้านสังคมและการพัฒนาอาชีพ กิจกรรมดังกล่าวช่วยสร้างความภาคภูมิใจในอาชีพมัคคุเทศก์ และเสริมศักยภาพให้ผู้เข้าอบรมกว่า 40 คน สามารถปฏิบัติงานได้อย่างมีจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อม พวกเขาได้พัฒนาแนวคิด “Tourism for Nature and Community” ซึ่งเน้นการให้ข้อมูลและสร้างแรงบันดาลใจแก่นักท่องเที่ยวให้เคารพและร่วมดูแลทรัพยากรน้ำร่วมกับชุมชนท้องถิ่น ผลลัพธ์นี้ช่วยสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่างมหาวิทยาลัย ภาคธุรกิจการท่องเที่ยว และชุมชนท้องถิ่น ส่งเสริมการเกิดเครือข่าย การมีส่วนร่วมของชุมชน (Community Engagement) เพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืนในระยะยาว
ในมิติของสถาบัน มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้แสดงบทบาทในฐานะผู้นำด้าน Education for Sustainability โดยใช้หลักสูตรนี้เป็นต้นแบบของ Aquatic Stewardship Programme ที่เชื่อมโยงองค์ความรู้ทางวิชาการกับการปฏิบัติจริงในพื้นที่ ผลลัพธ์ของโครงการได้รับการเผยแพร่และต่อยอดในระดับสถาบัน เพื่อพัฒนาหลักสูตรและกิจกรรมอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับ การบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน (Sustainable Resource Management) และสนับสนุนเป้าหมายของ SDG 14: Life Below Water ให้มีความเข้มแข็งและต่อเนื่อง
โดยภาพรวม ผลลัพธ์ของโครงการสะท้อนให้เห็นถึงการบูรณาการระหว่าง การเรียนรู้ การวิจัย และการบริการวิชาการ ที่นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้เรียนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ให้ตระหนักถึงคุณค่าของทรัพยากรน้ำในฐานะหัวใจสำคัญของชีวิตและความยั่งยืนของโลก การพัฒนาแนวทาง Good Aquatic Stewardship Practices ของมหาวิทยาลัยสวนดุสิตจึงไม่เพียงเป็นความสำเร็จทางการศึกษา แต่ยังเป็นต้นแบบของการสร้างสังคมที่มีความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อม และร่วมกันขับเคลื่อนการพัฒนาอย่างยั่งยืนในทุกมิติ
หลักสูตรอบรมมัคคุเทศก์เฉพาะภูมิภาค (ภาคใต้) รุ่นที่ 3 ภาษาอังกฤษ ของมหาวิทยาลัยสวนดุสิต ถือเป็น หลักฐานเชิงประจักษ์ (Direct Evidence) ที่สะท้อนถึงการพัฒนาและสนับสนุนโครงการเพื่อส่งเสริมการดูแลทรัพยากรน้ำอย่างยั่งยืน (Good Aquatic Stewardship Practices) ได้อย่างชัดเจน โครงการนี้ไม่เพียงมุ่งผลิตบุคลากรคุณภาพในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว แต่ยังมีบทบาทสำคัญในการสร้าง วัฒนธรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ (Aquatic Stewardship Culture) ภายในมหาวิทยาลัยและสังคมโดยรอบ อันเป็นการขับเคลื่อนพันธกิจของมหาวิทยาลัยสวนดุสิตในการสนับสนุนเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนขององค์การสหประชาชาติ ภายใต้กรอบ SDG 14: Life Below Water
แหล่งที่มา