มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (Suan Dusit University: SDU) ในฐานะสถาบันการศึกษาชั้นนำด้านการพัฒนาคนเพื่อความสุขและความยั่งยืน ตระหนักดีว่าการสร้าง “ความรอบรู้ด้านความยั่งยืน” (Sustainability Literacy) คือรากฐานสำคัญของการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ที่ผู้เรียนต้องไม่เพียงเข้าใจแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน แต่ต้องสามารถ คิด วิเคราะห์ และประยุกต์ใช้ (Cognitive Skills and Application) เพื่อแก้ไขปัญหาในชีวิตจริงได้อย่างมีจิตสำนึกต่อสิ่งแวดล้อม สังคม และเศรษฐกิจ
เปิดหน้าตามลิงค์ https://regis.dusit.ac.th/main/wp-content/uploads/2022/03/1614917883_หลักสูตรหมวดวิชาศึกษาทั่วไป-ฉบับปรับปรุง-พ.ศ.2564-1.pdf
เพื่อตอบโจทย์ดังกล่าว มหาวิทยาลัยสวนดุสิตได้บูรณาการแนวคิด Education for Sustainable Development (ESD) เข้าสู่ระบบการเรียนการสอนในทุกระดับ โดยเฉพาะในหลักสูตร หมวดวิชาศึกษาทั่วไป (General Education Curriculum) ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564 ซึ่งออกแบบภายใต้ กรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา (Thai Qualifications Framework for Higher Education: TQF) เพื่อพัฒนาผู้เรียนให้มีสมรรถนะด้านความยั่งยืน (Sustainability Competence) อย่างรอบด้าน
ในหมวดที่ 4 ของหลักสูตร คือ “ผลการเรียนรู้ของหลักสูตร กลยุทธ์การจัดการศึกษา และวิธีการประเมินผล” ได้กำหนดอย่างชัดเจนว่า ผลการเรียนรู้ของนักศึกษาจะต้องครอบคลุมทั้ง 5 ด้านตาม TQF ได้แก่ ด้านคุณธรรม จริยธรรม (Ethics), ด้านความรู้ (Knowledge), ด้านทักษะทางปัญญา (Cognitive Skills), ด้านความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ (Interpersonal and Responsibility Skills) และด้านการวิเคราะห์เชิงระบบและการสื่อสาร (Analytical and Communication Skills) ทั้งหมดนี้ถูกออกแบบให้สอดคล้องกับแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน (SDG Integration) และสะท้อนถึงการประเมิน Learning Outcomes ที่วัดได้จริง
ในส่วนของ กลยุทธ์การจัดการศึกษา (Learning Strategy) มหาวิทยาลัยเน้นรูปแบบการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่ให้ผู้เรียนได้มีส่วนร่วมในกระบวนการคิดและปฏิบัติจริง ผ่านการเรียนรู้แบบบูรณาการ เช่น Problem-Based Learning (PBL), Project-Based Learning (PjBL) และการเรียนรู้จากสถานการณ์จริง (Experiential Learning). วิธีการดังกล่าวช่วยให้นักศึกษาไม่เพียงเข้าใจแนวคิดความยั่งยืนในเชิงทฤษฎี แต่ยังสามารถสร้างนวัตกรรมทางความคิดและแนวทางปฏิบัติที่ยั่งยืนได้ด้วยตนเอง
สำหรับ วิธีการประเมินผล (Assessment for Sustainability) หลักสูตรได้ระบุการวัดผลตาม ผลลัพธ์การเรียนรู้ (Learning Outcomes Indicators) ที่สอดคล้องกับแต่ละมิติของ TQF อย่างเป็นระบบ โดยใช้วิธีการที่หลากหลาย เช่น การทดสอบข้อเขียน การประเมินจากการทำโครงงาน การนำเสนอรายงาน และการสะท้อนผลการเรียนรู้ (Reflection) เพื่อวัดระดับ Sustainability Literacy ของผู้เรียนในด้านต่าง ๆ ทั้งความเข้าใจ ความคิดวิเคราะห์ และทักษะการประยุกต์ใช้แนวคิดความยั่งยืนในสถานการณ์จริง
ตัวอย่างรายวิชาที่ใช้แนวทางดังกล่าว เช่น วิชา “วิถีชีวิตตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (Lifestyle for Circular Economy)”, วิชา “อาหารการกิน (Food for Life)”, และวิชา “พลเมืองไทยและพลเมืองโลก (Thai and Global Citizens)”ซึ่งแต่ละวิชามีการออกแบบผลลัพธ์การเรียนรู้ (CLOs) ที่ส่งเสริมทั้ง Sustainability Awareness และ Action Competenceโดยมีการประเมินความเข้าใจแนวคิด Circular Economy, Responsible Consumption, และ Global Citizenship ผ่านกิจกรรมในชั้นเรียนและโครงงานกลุ่ม ผลการประเมินจากรายวิชาเหล่านี้ถูกรวมเข้าสู่รายงานสรุปผลการเรียนรู้ประจำปีของหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ซึ่งถือเป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงถึงการวัดระดับความรอบรู้ด้านความยั่งยืนของนักศึกษาทั้งมหาวิทยาลัย
นอกจากนี้ มหาวิทยาลัยสวนดุสิตยังได้วางระบบการประเมินสมรรถนะด้านความยั่งยืนในภาพรวมของผู้เรียน ผ่าน การสำรวจผลลัพธ์การเรียนรู้ (Learning Outcome Assessment Survey) ซึ่งเก็บข้อมูลเชิงปริมาณและคุณภาพเพื่อประเมินระดับความเข้าใจของนักศึกษาต่อประเด็น SDGs และแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนในชีวิตจริง ข้อมูลเหล่านี้ถูกนำไปใช้ในการปรับปรุงหลักสูตรอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาคนของมหาวิทยาลัยในยุค Sustainability Transition
มหาวิทยาลัยสวนดุสิตจึงเป็นตัวอย่างของสถาบันอุดมศึกษาที่สร้างระบบการวัดผลเพื่อพัฒนาและประเมิน “ความรอบรู้ด้านความยั่งยืน” (Sustainability Literacy Assessment Framework) อย่างเป็นระบบตามกรอบมาตรฐาน TQF ซึ่งครอบคลุมทั้งการเรียนรู้ในระดับรายวิชา (Course Level), ระดับหลักสูตร (Programme Level), และระดับสถาบัน (Institutional Level) โดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างผู้สำเร็จการศึกษาที่มีทั้งความรู้ ความสามารถ และความรับผิดชอบต่อสังคม พร้อมขับเคลื่อนเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนในชีวิตจริงได้อย่างมีคุณภาพ
แหล่งอ้างอิง (Publicly Available Evidence)
- มหาวิทยาลัยสวนดุสิต. (2564). หลักสูตรหมวดวิชาศึกษาทั่วไป ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564.
https://regis.dusit.ac.th/main/wp-content/uploads/2022/03/1614917883_หลักสูตรหมวดวิชาศึกษาทั่วไป-ฉบับปรับปรุง-พ.ศ.2564-1.pdf