มหาวิทยาลัยสวนดุสิต ตระหนักถึงความสำคัญของการเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อมโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งการจัดการทรัพยากรและของเสียที่เกิดขึ้นภายในองค์กร จึงได้ให้ความสำคัญเพื่อพัฒนาระบบการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่า ด้วยการนำแนวคิด ของเสียเหลือศูนย์ (Zero Waste) มาใช้เป็นหัวใจในการบริหารจัดการ โดยมีรากฐานสำคัญคือการบูรณาการหลักการ 3Rs (Reduce, Reuse, Recycle) เข้ากับการดำเนินงานในชีวิตประจำวันของประชาคมมหาวิทยาลัย และ BCG Model (Bio-Circular-Green Economy) โครงการนี้ไม่เพียงแต่ตอบสนองต่อทิศทางของมหาวิทยาลัย เท่านั้น แต่ยังเป็นการสนับสนุนการขับเคลื่อนประเทศตามแนวทางเศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) โดยการพัฒนาระบบการจัดเก็บข้อมูลสถิติการจัดการขยะพลาสติก และพัฒนากลไกและเครื่องมือที่สนับสนุนระบบการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่าภายใต้แนวคิด Circular Living ขับเคลื่อนวัฒนธรรมองค์กรเพื่อความยั่งยืน โดยเน้นการบูรณาการความยั่งยืนเข้ากับการบริหารจัดการและการปฏิบัติงานในชีวิตประจำวัน ผ่านระบบการจัดประชุมสีเขียว (Green Meeting) เพื่อให้มีการพัฒนากลไกการจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพผ่านการพัฒนาระบบการจัดประชุม รวมถึงการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการและพัฒนาระบบให้กับหน่วยงานต้นแบบ ภายใต้นโยบายมหาวิทยาลัยสวนดุสิต เรื่อง นโยบายการจัดการคุณภาพสิ่งแวดล้อม พลังงานและทรัพยากรของมหาวิทยาลัยสวนดุสิต ลงวันที่ 18 สิงหาคม 2565 ในข้อ 3 ด้วยการมุ่งสร้างจิตสำนึก ให้ความรู้ ความเข้าใจและส่งเสริมการมีส่วนร่วมของนักศึกษา บุคลากรและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ดำเนินการตามหลัก 3 R คือ Reduce (ลดการใช้หรือใช้น้อยเท่าที่จำเป็น) Reuse (การใช้ซ้ำ) และ Recycle (แปรรูปมาใช้ใหม่) เพื่อลดปริมาณของเสียอันตราย โดยเฉพาะการลดการใช้พลาสติกจากต้นทาง เป็นการลดภาระการกำจัดขั้นสุดท้าย และข้อ 6 ส่งเสริมและเพิ่มประสิทธิภาพระบบกบริหารการจัดการ ปรับปรุง ป้องกัน และควบคุมมลพิษโดยการจัดการของเสีย ของเสียอันตราย น้ำเสีย อากาศ สารเคมีและมลพิษอื่นๆ และให้ความสำคัญกับการนำน้ำกลับมาใช้ใหม่อย่างมีประสิทธิภาพภายใต้มาตรฐานที่กำหนด เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม อีกทั้งมีการกำหนดขั้นตอนการดำเนินงานที่เกี่ยวข้อง เรื่อง : การจัดซื้อจัดจ้างสินค้าและบริการ ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เพื่อป้องกันผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากขั้นตอนการจัดหาวัตถุดิบ การใช้ทรัพยากรและพลังงานในช่วงการให้บริการและการจัดการของเสียที่เกิดจากการให้บริการ
environmental-quality-management-policy-2565.pdf
การดำเนินงานด้านการจัดการขยะมูลฝอยในแต่ละพื้นที่ได้มีการตั้งถังขยะในพื้นราบออกเป็น 4 ประเภท และมีการคัดแยกขยะโดยกองอาคารและสถานที่ ก่อนส่งกำจัดขยะทั่วไปยังหลุมฝังกลบ นอกจากนี้ยังมีระบบในการจัดเก็บสถิติการเกิดขยะแต่ละประเภททุกพื้นที่ โดยในปี 2567 มหาวิทยาลัยสวนดุสิตมีปริมาณขยะมูลฝอยเกิดขึ้นทุกพื้นที่รวม 647.1 ตัน แบ่งเป็นขยะรีไซเคิล 48.2 ตัน และขยะที่จะต้องส่งไปกำจัดโดยการฝังยังหลุมฝังกลบ (ขยะทั่วไป) 577 ตัน
ในส่วนการดำเนินงานด้านการจัดการของเสียอันตรายมาหวิทยาลัยได้ดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2566 จนถึงปัจจุบัน กับกรมควบคุมมลพิษ และหน่วยงานภาครัฐ สถาบันการศึกษา สมาคม ภาคเอกชน รวม 42 หน่วยงาน โดยร่วมลงนามประกาศเจตนารมณ์ “ความร่วมมือระหว่างภาครัฐกับภาคเอกชนในการเก็บรวบรวมของเสียอันตรายจากชุมชน” ตามนโยบายรัฐบาลที่ได้ให้ความสำคัญในการแก้ไขปัญหาขยะมูลฝอยมาอย่างต่อเนื่อง ภายใต้แผนปฏิบัติการด้านการจัดการขยะของประเทศ ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2565 – 2570) เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากจัดการที่ไม่ถูกต้องเพื่อเป็นการเสริมสร้างความตระหนักให้บุคลากร และนักศึกษาเกี่ยวกับผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยและสิ่งแวดล้อมจากการทิ้งของเสียอันตรายอย่างไม่ถูกต้อง และส่งเสริมให้มีการแยกทิ้งของเสียอันตรายออกจากขยะทั่วไปโดยการจัดให้มีจุดทิ้งของเสียอันตรายภายในมหาวิทยาลัย สำหรับนำไปกำจัดอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการกับสำนักงานเขตดุสิต
สำหรับของเสียอันตรายที่เกิดขึ้นภายในห้องปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ของคณะและหน่วยงานต่างๆ มีระบบในการรวบรวมและจัดส่งมากำจัดยังส่วนกลางของมหาวิทยาลัย อีกทั้งยังได้มีการพัฒนาระบบมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมระบบการจัดการด้านความปลอดภัยของห้องปฏิบัติการที่เกี่ยวข้องกับสารเคมี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561 และดำเนินการตามระบบการจัดการความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการวิจัย จากสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2564 โดยมหาวิทยาลัยได้เข้าร่วมโครงการยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยห้องปฏิบัติการวิจัยในประเทศไทย (ESPReL) เพื่อส่งเสริมให้นักวิจัยเกิดความตระหนักเรื่องความปลอดภัย การสร้างบรรยากาศและสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ตลอดจนการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรให้เกิดการพัฒนางานด้านความปลอดภัยในห้องปฏิบัติการ
นอกจากนี้มหาวิทยาลัยได้ดำเนินการขับเคลื่อนการจัดการขยะมูลฝอยด้วยหลักการ 3Rs จากนโยบายสู่การปฏิบัติ โดยได้ผนวกหลักการ 3Rs เข้าเป็นส่วนหนึ่งของการบริหารจัดการขยะมูลฝอย ที่นำไปสู่กลไกการบริหารจัดการและโครงการลดก๊าซเรือนกระจก (LESS ด้านการจัดการของเสีย)
Reduce (ลดการใช้) ความสำเร็จเริ่มจากการ ลดการสร้างขยะจากแหล่งกำเนิด SDU ได้ส่งเสริมให้เกิดความตระหนักและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะการดำเนินการตาม นโยบายการลดการใช้พลาสติกจากต้นทาง ผ่านการรณรงค์ลดการบริโภควัสดุที่ไม่จำเป็น
Reuse (นำกลับมาใช้ซ้ำ) มหาวิทยาลัยส่งเสริมให้เกิดการ ใช้ซ้ำ ผ่านกิจกรรมที่สร้างแรงจูงใจและ
การมีส่วนร่วมของนักศึกษาและบุคลากร ตัวอย่างเช่น โครงการถุงผ้าให้ยืม อย่าลืมรักษ์โลก ของคณะครุศาสตร์ กิจกรรม “5 ขวด แลก 1 ถุง” ของกองพัฒนานักศึกษา ซึ่งเป็นกลไกที่กระตุ้นให้เกิดการรวบรวมขวดพลาสติกที่ใช้แล้วอย่างมีคุณค่า เพื่อแลกเปลี่ยนเป็นถุงผ้า ซึ่งเป็นการยืดอายุการใช้งานของวัสดุและลดการพึ่งพาบรรจุภัณฑ์ใหม่
Recycle (นำกลับมาใช้ใหม่/แปรรูป) หัวใจสำคัญของการจัดการขยะที่ SDU คือการเปลี่ยน “ขยะ” ให้เป็น “ทรัพยากร” ผ่านระบบ เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) ที่แข็งแกร่ง ด้วยระบบคัดแยกมาตรฐาน มีการติดตั้ง ถังขยะแยกประเภท และ จุดพักขยะรีไซเคิล ทั่วทั้งมหาวิทยาลัย พร้อมกับสร้างเครือข่ายรีไซเคิล (Partnerships) โดยมหาวิทยาลัยสร้างความร่วมมือเชิงกลยุทธ์กับภาคเอกชนขนาดใหญ่ เช่น การเข้าร่วมโครงการ GC YOUเทิร์น และการดำเนินโครงการ พลาสติกแบงก์ เพื่อรวบรวมและขนส่งขวดพลาสติกใช้แล้วและขยะมูลค่าสูงเข้าสู่ โรงงานรีไซเคิลมาตรฐานโลก (ENVICCO)
กลไกการเปลี่ยนพฤติกรรมและการจัดการของเสียพลาสติก
มหาวิทยาลัยสวนดุสิต มุ่งเน้นไปที่การพัฒนาระบบการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน (Sustainable Consumption and Production, SCP) และการปลูกฝังจิตสำนึกรวมถึงการสร้างพฤติกรรมการมีส่วนร่วม ในกลุ่มนักศึกษาและบุคลากร มหาวิทยาลัยได้สร้างกลไกและเครื่องมือเพื่อพัฒนาพฤติกรรมการใช้ทรัพยากรอย่างรู้คุณค่าภายใต้แนวคิด Circular Living ด้านต่างๆ ได้แก่
- การจัดการขยะพลาสติกอย่างเป็นระบบ: โครงการมีเป้าหมายเพื่อพัฒนาระบบการจัดการขยะ โดยเฉพาะขยะพลาสติก โดยได้ดำเนินกิจกรรมพลาสติกแบงก์ เพื่อรับบริจาคขยะพลาสติกชนิดแข็งและอ่อน ซึ่งในปี 2567 ได้มีการเพิ่มขอบเขตการจัดการขยะอันตราย และขยะอิเล็กทรอนิกส์ จึงได้ปรับชื่อโครงการเป็น “พลาสติกแบงก์พลัส” โดยในปี 2567 โครงการฯรวบรวมขยะพลาสติกได้ 1,056.20 กิโลกรัม ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 1,088.94 กิโลกรัมคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า หรือเท่ากับปริมาณการปลูกต้นไม้ 114.6 ต้นใน 1ปี
- โครงการ E-waste Green Network เพื่อจัดการขยะอิเล็กทรอนิกส์ กับบริษัท แอดวานซ์อินโฟร์เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือ AIS เพื่อจัดเก็บขยะอิเล็กทรอนิกส์เข้าสู่กระบวนการ
รีไซเคิลอย่างถูกวิธี (Zero to Landfill) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการกำจัดที่ไม่ถูกวิธี เช่น การเผาหรือฝังกลบ นำวัตถุมีค่าในขยะกลับมาใช้ประโยชน์ และส่งเสริมให้นักศึกษา บุคลากรมีส่วนร่วมในการลดปริมาณขยะอิเล็กทรอนิกส์และตระหนักถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- โครงการ Green University “ทิ้ง เทิร์น ให้โลกจำ Upvel 2” ภายใต้ความร่วมมือของบริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกดั (มหาชน) หรือ PTTGC และ บริษัท แอดวานซ์อินโฟร์เซอร์วิส จำกัด (มหาชน) หรือ AIS ในรูปแบบของการจัดเก็บขยะพลาสติกใช้แล้วผ่าน GC YOUเทิร์น และขยะอิเล็กทรอนิกส์ผ่านแอปพลิเคชัน AIS E-Waste+ จาก 42 หาวิทยาลัยสายกรีน โดยโครงการสามารถรวบรวมขยะพลาสติกและขขยะอิเล็กทรอนิกส์ได้มากกว่า 1,058,634 ชิ้น ลดการปล่อยก๊าซเรือน กระจกได้กว่า 23.18 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า หรือเท่ากับปริมาณการปลูกต้นไม้ 2,462 ต้น โดยมหาวิทยาลัยสวนดุสิตเก็บได้จำนวน 14,300 ชิ้น
- การปรับพฤติกรรมด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อมุ่งสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอนภายใต้แนวคิด “ECOLIFE in U” กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (กระทรวง อว.) กิจกรรม ภายใต้ความร่วมมือ กับบริษัท คิดคิด จำกัด จัดทำโครงการ “ECOLIFE in U” เพื่อเป็นการรณรงค์ให้เกิดการปรับพฤติกรรมด้านสิ่งแวดล้อมของ อาจารย์ บุคลากร นักศึกษาโดยการบันทึกข้อมูลน้ำหนักขยะขยะรีไซเคิลบน ECOLIFE Fill in ตั้งแต่ปี 2560 ถึง กันยายน 2567 จำนวน 17,882 กิโลกรัม ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้ 60,860 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า
- โครงการสนับสนุนกิจกรรมลดก๊าซเรือนกระจก (Less Emission Support Scheme: LESS) ด้านการจัดการของเสีย โดยได้รับการประเมินลดก๊าซเรือนกระจกได้ 59.224 ตันคาร์บอนไดออกไซด์เทียบเท่า อีกทั้งได้มีการส่งต่อขยะพลาสติกเข้าร่วมโครงการพลาสติกแบงก์ของมหาวิทยาลัยไปใช้ประโยชน์ร่วมกับโครงการภายนอกต่าง ๆ เช่น Precious Plastic Bangkok, You เทิร์น ของ GC, N15 technology เป็นต้น
